BỆNH  DO ADENOVIRUS

I. Đường lây truyên Adenovirus

Adenovirus lây truyền qua đường giọt bắn, qua đường hô hấp giữa người với người. Bệnh có thể lây qua niêm mạc khi bơi lội hoặc nguồn nước dùng trong sinh hoạt bị ô nhiễm, hoặc lây truyền khi người lành sử dụng chung những vật dụng cá nhân với người bệnh. Thời gian ủ bệnh khoảng từ 8-12 ngày.

Adenovirus có thể gây bệnh ở mọi đối tượng và mọi lứa tuổi (trẻ em hay gặp ở độ tuổi từ 6 tháng – 5 tuổi). Trong đó, các đối tượng như trẻ em, người lớn tuổi, người bị bệnh mạn tính… thường có nguy cơ cao nhiễm virus này do có sức đề kháng kém.

1. Virus Adeno gây bệnh gì?

Adenovirus có thể ảnh hưởng xấu đến nhiều cơ quan khác nhau như: đường hô hấp, mắt, đường tiêu hóa và một số cơ quan khác. Adenovirus nhóm B là nhóm virus có khả năng gây bệnh thường gặp nhất. Sau khi tấn công cơ thể Adenovirus có thể tồn tại nhiều năm ở hạch hạnh nhân.

Virus Adeno có thể gây ra một số bệnh lý bao gồm:

1. Viêm đường hô hấp

• Viêm họng cấp: thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ với các triệu chứng sốt, đau đầu, sưng họng, ho, chảy mũi,… Tình trạng có thể kéo dài từ 7 đến 14 ngày và lây lan nhanh thành dịch. Nếu chỉ chẩn đoán thông qua triệu chứng thì rất khó để phân biệt với các bệnh đường hô hấp do virus khác.
• Viêm đường hô hấp cấp: có biểu hiện đau, sưng họng, sưng đau hạch cổ, sốt lên đến 39^oC, ho. Bệnh có thể gặp ở cả trẻ em và người lớn, diễn biến cấp tính và thường khỏi sau 3-4 ngày. Các chủng virus Adeno gây bệnh là 4 và 7.
• Viêm phổi: do Adenovirus chiếm 10% các trường hợp viêm phổi cấp ở trẻ nhỏ. Bệnh thường xuất hiện đột ngột với triệu chứng sốt cao trên 39^oC, chảy nước mũi đi kèm các dấu hiệu tổn thương ở phổi. Những tổn thương này có thể lan rộng, để lại di chứng và nghiêm trọng hơn là tử vong. Viêm phổi do virus Adeno có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm và tử vong với tỷ lệ 8-10% khi mắc bệnh.

 

Viêm đường hô hấp ở người nhiễm Adenovirus có thể kéo dài với nhiều triệu chứng khó chịu,
dễ lây lan nhanh thành dịch

2. Viêm kết mạc mắt

Adenovirus từ lâu được biết đến là nguyên nhân hàng đầu gây viêm kết mạc mắt. Tỷ lệ viêm nhiễm liên gia đình được xác định trong khoảng 10-50%.

Có 4 dạng lâm sàng chính của viêm kết mạc do Adenovirus gồm:

• Viêm kết giác mạc dịch
• Viêm kết mạc thanh quản có sốt
• Viêm kết mạc cấp có hột không đặc hiệu
• Viêm kết giác mạc mạn tính

Nên chẩn đoán phân biệt với viêm kết mạc mắt do Chlamydia, các chủng virus khác và viêm kết mạc do dị ứng.

Adenovirus được biết đến là nguyên nhân hàng đầu gây viêm kết mạc mắt

3. Viêm dạ dày ruột cấp tính

Adenovirus còn là một trong những tác nhân thường gặp gây bệnh viêm dạ dày ruột cấp tính. Viêm dạ dày ruột do Adenovirus chiếm thứ hai sau Rotavirus gây bệnh tiêu chảy cấpở nhóm đối tượng trẻ nhỏ. Bệnh tiêu chảy cấp do Adenovirus thường do tuýp 40 và 41.

Bệnh tiêu chảy do Adenovirus chiếm thứ hai sau Rotavirus

4. Các bệnh khác

Adenovirus còn là nguyên nhân gây bệnh viêm bàng quang chảy máu ở trẻ em, nhất là những bé trai. Ở niệu đạo, tử cung cũng xuất hiện loại virus này và được xem là bệnh lây truyền qua đường tình dục.

III. Triệu chứng khi nhiễm Adenovirus

Hầu hết các trường hợp nhiễm Adenovirus đều không biểu hiện triệu chứng. Các trường hợp nhiễm bệnh có triệu chứng thường biểu hiện lâm sàng đa dạng, do hầu hết các chủng Adenovirus gây bệnh nhẹ đều có ái lực với nhiều loại mô.

Hầu hết các trường hợp nhiễm trùng có triệu chứng xảy ra ở trẻ bị viêm đường hô hấp trên, bao gồm sốt, viêm họng, viêm tai giữa, viêm amidan. Một số bệnh lý do Adenovirus hiếm gặp hơn là viêm kết mạc mắt và viêm dạ dày ruột.

Viêm kết mạc mắt do Adenovirus thường biểu hiện đột ngột bằng đỏ mắt, ra gỉ mắt nhiều, đau họng. Còn viêm dạ dày ruột thường có biểu hiện đi ngoài nhiều nước kéo dài 7 ngày, kèm theo buồn nôn, sốt, các dấu hiệu viêm đường hô hấp và viêm kết mạc.

1. Phòng ngừa bệnh do Adenovirus gây ra

Người lành tuyệt đối không dùng chung các vật dụng cá nhân với người bệnh, nhất là khăn mặt và các vật dụng có chất tiết của người bệnh như: tô, chén, cốc, thìa, giường, chiếu,… Nên kết hợp sát trùng, tẩy uế đồ dùng của bệnh nhân trong giai đoạn cấp tính, sát trùng, tẩy uế lần cuối sau khi bệnh nhân khỏi bệnh bằng các chất tẩy rửa thông thường.

Cho trẻ bú sớm, ngay sau sinh, bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, bú kéo dài đến 2 tuổi.

Chế độ ăn dặm của trẻ hợp lý, đủ các thành phần dinh dưỡng

Giữ gìn môi trường sống của trẻ sạch sẽ, thoáng mát, không có khói, bụi, khói thuốc lá.

Vệ sinh mũi họng cho trẻ thường xuyên: nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý (với trẻ nhỏ), trẻ lớn hơn cho súc miệng nước muối sinh lý.

Thường xuyên dùng nước sạch và giặt sạch khăn mặt bằng xà phòng.

Vệ sinh thân thể, rửa tay thường xuyên, cho trẻ mặc quần áo phù hợp với nhiệt độ môi trường, tránh để trẻ bị nhiễm lạnh.

Cần đeo khẩu trang khi trẻ ra ngoài, tránh tiếp xúc với trẻ em bị ốm, bệnh.

Tiêm vaccine phòng bệnh đầy đủ, đúng lịch theo chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia.